همزمان مجلس به مصوبه‌ای رأی داد که براساس آن 6درصد از منابع صندوق ارزی توسعه ملی نزد بانک‌ها سپرده ارزی شود و بانک‌ها هم دوبرابر آن را به‌صورت ریالی برای تکمیل طرح‌های عمرانی در اختیار بخش خصوصی قرار دهند. با دکتر بایزید مردوخی، دبیرهیأت امنای حساب ذخیره ارزی گفت‌وگو کرده‌ایم.
- ارزیابی شما از هشدار 2مقام ارشد اقتصادی دولت و تصمیم مجلس مبنی بر سپرده‌گذاری 6درصد از منابع صندوق توسعه ملی نزد بانک‌ها چیست؟
به‌طور کلی هرگونه هزینه‌کرد ریالی منابع ارزی صندوق توسعه ملی، یک انحراف از اهداف کلان این صندوق بین‌نسلی است. براساس قانون، صندوق توسعه ملی نه نمی‌تواند سپرده ریالی داشته باشد و نه پرداخت تسهیلات به‌صورت ریالی؛ این یک صندوق ارزی است که منابع آن از محل فروش نفت و گاز تأمین می‌شود. متأسفانه برداشت ریالی از صندوق در دولت قبل هم با مصوبه مجلس اتفاق افتاده است و در عمل رویکرد کلی به سمتی بوده که صندوق ارزی توسعه ملی، همانند دیگر صندوق‌های موجود کشور در اختیار دولت عمل کند و دیگر کارکرد صندوق‌های ارزی کشورهایی چون نروژ و کویت و... را نداشته باشد.
- برداشت از منابع صندوق توسعه ملی و تبدیل آن به ریال چه پیامدی دارد؟
تداوم این روش صدمه بسیار بزرگی به یکی از نهادهای بسیار مؤثر اقتصادی کشور خواهد زد، حال آنکه بخش زیادی از امید کشور برای سرمایه‌گذاری جهت نسل حاضر و آینده و رونق پایدار اقتصادی متکی بر صندوق توسعه ملی است. البته به‌نظر می‌رسد که اعتبارات عمرانی بودجه دولت به صفر نزدیک شده و احتمال سرمایه‌گذاری از طریق منابع بودجه عمرانی دولت بسیار کاهش یافته است و ناگزیر هستیم که سرمایه‌گذاری توسط بخش خصوصی انجام شود و یکی از ابزارهای تأمین مالی طرح‌ها و پروژه‌ها و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی استفاده ارزی از صندوق توسعه ملی است. اما در سال‌های اخیر لطمه بزرگی به صندوق توسعه ملی وارد شده است.
در حال حاضر باید 26درصد از دلارهای نفتی به‌حساب صندوق واریز شود. اما در دولت گذشته 2درصد از منابع صندوق برداشته شده بود و باید امسال این مبلغ به صندوق برگشت داده شود که این اتفاق رخ نداده و با این نوع تصمیم‌گیری‌ها عملا سهم صندوق واریز نخواهد شد و امکانات و منابع صندوق برای فعالیت‌های تعریف شده داخلی و بین‌المللی به‌شدت کاهش پیدا می‌کند.
- آیا جبران کسری بودجه عمرانی در راستای ماهیت بین نسلی صندوق خواهد بود؟
تردیدی نیست که این صندوق بین‌نسلی است و قبل از آن در برنامه سوم دولت و مجلس وقت مصوب کردند 50درصد درآمد نفتی به‌حساب ذخیره ارزی واریز شود و در نهایت در برنامه پنجم صندوق توسعه ملی متولد شد. ولی اتفاقات چند سال اخیر این تجربه را به همراه دارد که متأسفانه ممکن است همان 20درصد اولیه هم با وضع قوانین جدید به‌حساب صندوق واریز نشود.
- رئیس‌جمهور از خالی بودن خزانه خبر داده که واکنش برخی منتقدان سیاسی و اقتصادی را به همراه داشته است. ارزیابی شما از خالی بودن خزانه چیست؟
وقتی رئیس‌جمهور کشور از خالی بودن خزانه خبر می‌دهد، نگرانی‌های شدید خود را مطرح می‌کند، هرچند ممکن است برخی بگویند مبلغی در خزانه وجود دارد و خزانه خالی نشده، اما اظهارنظر رئیس‌جمهور نشان از نگرانی شدید دارد. اصلا ذخایر خارجی بانک مرکزی ارتباطی با خزانه دولت ندارد و دولت گذشته ریال آن را از بانک مرکزی گرفته و خرج کرده است و دیگر نمی‌توان ذخایر خارجی بانک مرکزی را دوباره به‌عنوان حساب خزانه دولت قلمداد کرد و جزو دارایی‌های ارزی دولت محسوب کرد.
